De helende kracht van emoties
EFT is een evidence based (gebaseerd op 30 jaar emotie- en psychotherapieonderzoek), emotie-gerichte, humanistische behandeling, ontwikkeld door Greenberg, Elliott, Watson, Goldman en Rice. Het integreert elementen van persoonsgericht experiëntiële-, gestalt - en existentiële therapieën in combinatie met de hedendaagse psychologische kennis, met name de emotietheorieën. In EFT werkt de therapeut met de hele persoon, niet met een syndroom of een klacht, en geeft aandacht aan elke cliënt in zijn of haar uniekheid. Het is een trans-diagnostische behandeling. De EFT-aanpak is daarom eerst en vooral persoonsgericht en experiëntieel (PEP). EFT kan gezien worden als een doorontwikkeling van de persoonsgerichte experiëntiële, voorheen genoemd cliëntgerichte, psychotherapie (PEP).
Persoonsgerichte experiëntiële psychotherapie is een persoons- en belevingsgerichte vorm van psychotherapie. Centraal staat hoe de patiënt zijn of haar klachten en situatie ervaart en welke betekenis de klachten hebben binnen zijn of haar unieke levenssituatie. Beleving verwijst naar de (impliciete) emotionele betekenissen die een persoon in de loop van zijn of haar levensgeschiedenis heeft ontwikkeld en die zijn of haar interpretatie van de werkelijkheid (ver)kleuren. Door de betekenis van de klachten te doorvoelen en te begrijpen kunnen belevingen veranderen, onderliggende gezonde behoeftes voelbaar worden, en komen nieuwe (existentiële) keuzemogelijkheden ter beschikking. Problematische interpersoonlijke patronen worden onderzocht in de ontmoeting met de behandelaar. Dit proces van belevingsverandering vindt plaats in de context van een veilige en groeibevorderende relatie met de therapeut. De behandelvormen kunnen variëren in dosering (duur en frequentie), maar ook in setting (ambulante setting, dagbehandeling of in de kliniek). De behandeling kan variëren van individuele therapie tot (echt-)paartherapie, gezinstherapie en groepstherapie.
Binnen het persoonsgericht experiëntieel werken staan de therapeutische relatie, de empathische afstemming van de therapeut op de beleving en betekenisverlening van de cliënt centraal, naast de altijd aanwezige congruentie en onvoorwaardelijk accepterende houding.
De experiëntiële en dus EFT-therapeut zijn meesters in het opbouwen en benutten van de therapeutische relatie en empathie, het ‘goud’ van deze therapie. Vanuit diepe empathie kan met experiëntieel werken, iets wat gelukkig de laatste tijd meer en meer herkend en erkend wordt door overige therapierichtingen als helend en werkzaam. De EFT-therapeut faciliteert de emotionele intelligentie van de cliënt door samen te werken aan het contact maken met, exploreren, begrijpen, onder woorden brengen en herstructureren van emoties. Niet zozeer ‘praten over’ maar in contact komen met en transformeren van emoties.
EFT is fundamenteel persoonsgericht en experiëntieel (PEP), met een aantal nieuwe aspecten door Greenberg geïntegreerd o.g.v. onderzoek en moderne emotietheorieën en een verdere differentiatie van wat we bij Rogers en Gendlin zien. Kenmerkend zijn een hoge mate van procesdirektiviteit en het werken met proces-signalen (markers) en proces-taken (tasks).
EFT integreert een sterke theoretische onderbouwing van de emotietheorie met krachtige procesprotocollen: markers en tasks. Kenmerkend voor EFT zijn een hoge mate van procesdirectiviteit en het werken met bepaalde procestaken (tasks) bij bepaalde specifieke gestagneerde processen (markers). Voorbeelden hiervan zijn het werken met stoelen, zoals bijvoorbeeld de 2-stoelen techniek, de lege stoel techniek en de stoel voor ‘self-soothing’. Daarnaast zijn er nog 10 specifieke markers en tasks, die mits op de het goede moment en op de goede manier uitgevoerd een enorme proces verdieping en versnelling teweeg kunnen brengen bij de cliënt.
Emoties worden gezien als de sleutel tot effectieve verandering. ‘Changing emotion with emotion’ staat centraal. Vanuit dit principe werkt de EFT-therapeut. EFT helpt mensen te identificeren op welke van hun emoties ze kunnen vertrouwen als kompas (adaptieve emoties) en welke emoties maladaptief, overblijfselen van pijnlijke en traumatische ervaringen zijn, die niet meer behulpzaam zijn in de huidige context en daarom moeten worden getransformeerd tot de onderliggende adaptieve emoties. Met behulp van de warme, empathische afstemming van de therapeut en het gebruik van experiëntiële methoden leren cliënten weer opnieuw contact te maken met hun adaptieve emoties, herinneringen, gedachten en lichamelijke gewaarwordingen die tot dan toe geblokkeerd, genegeerd of gevreesd waren. In het verleden waren deze niet te verdragen, te pijnlijk of in de context gevaarlijk, waardoor ze moesten worden vervangen of overdekt. Samen met therapeuten leren mensen toegang te krijgen tot de oorspronkelijke gezonde, passende adaptieve positieve, bloeiende emoties, zodat ze een gezond zelf-gevoel kunnen opbouwen en zich beter in staat voelen om op grond van het contact met hun eigen kompas (emoties) hun eigen weg door het leven te vinden. Dit past volledig in de persoonsgerichte overtuiging dat de cliënt de expert is van zichzelf, het zelfhelende vermogen van de cliënt en de altijd aanwezige actualisatie tendens. (Rogers).
De therapeutische relatie is de hoeksteen van EFT en biedt cliënten empathie, stabiliteit en structuur om hun emoties te ervaren om te groeien en te veranderen. Therapie is een ontdekkingsproces waarbij cliënten een groter emotioneel bewustzijn (awareness) krijgen en sterkere emotionele competentie ontwikkelen. EFT helpt cliënten systematisch en flexibel bewust te worden van hun emoties en deze productief te gebruiken.
Meer dan dertig jaar empirisch onderzoek heeft aangetoond dat emoties ons vertellen wat belangrijk is in ons leven, betekenis verlenen en aldus fungeren als adaptieve gidsen die ons helpen te weten wat we nodig hebben of willen. Dit helpt ons evrvolgens om erachter te komen welke acties gepast zijn en welke beslissingen het beste zijn in een bepaalde situatie: “every emotion has a need and every need has an action tandency”
Effectiviteitsonderzoek toont aan dat persoonsgerichte experiëntiële psychotherapie en EFT vooral effectief zijn bij:
Daarnaast zijn er aanwijzingen dat persoonsgerichte experiëntiële psychotherapie en EFT werkzaam zijn bij angststoornissen, complex trauma en/of posttraumatische stressstoornis en eetstoornissen.
Als je een goed beeld wilt krijgen wat precies de verschillen maar ook de overeenkomsten zijn tussen EFT en SFT dan verwijzen we je graag door naar de YouTube-uitzending van 18 november 2020 waarin Pieter de Jong (VPeP) in gesprek gaat met Juliette Becking (Eftin) en Helga Aalders (Aalders & Wismans Psychotherapiepraktijk).
Klik hier om de uitzending te beluisteren/bekijken. Het interview start bij 11.15 minuten.